Doel van de Bioborders

Aangelegd in juni 2017. De Bioborders die ik voor een driehoek tussen de wegen op Landgoed Willibrordus ontwierp zijn openbaar te bezichtigen en het plantenmengsel kan besteld worden bij Kwekerij De Buitenkans op hetzelfde terrein. Ze behoren tot het project Een Groene Brug en zijn gesubsidieerd door het Oranje Fonds. Het doel is mensen te inspireren tot een groene tuin, met oog op toekomstbestendigheid, stadsklimaat, vermindering van wateroverlast, biodiversiteit en gezondheid. Er zijn drie borders ontworpen, die mensen bij de kwekerij kunnen bestellen, om het hen makkelijk te maken om te kiezen voor een groene tuin. Bij de beplantingskeuze zijn de volgende punten afgewogen: kleurcombinaties die de voorkeur genoten bij een rondvraag onder de toekomstige bewoners van de nieuwbouwwijk op het oude Melco-terrein (de pilotlocatie), weinig onderhoud, zo veel mogelijk ecologische winst; maar ook passend bij de locatie op het Landgoed, wat wil zeggen: arme, droge grond met een lage zuurtegraad, deels onder bomen en laagblijvend in verband met goed zicht op de kruispunten.

Moeilijke plek, moeilijke grond, harde keuzes

Er is gekozen voor drie bloemborders, opgedeeld in een zonnig, droog deel, een verrijkt halfschaduwdeel en een lange, droge-schaduwrand onder de bomen. De halfschaduwborder en droge-schaduwborder kunnen goed gecombineerd worden als onderlaag bij struiken of bomen in een tuin. In het zonnedeel domineren roze en paars met een beetje oranje; de halfschaduwborder bloeit paars en wit en de droge schaduwborder onder de bomen wit en blauw, zodat de kleuren passen bij de lichtinval (de zonneborder is vrolijker en de schaduw licht op dankzij deze kleuren). De borders zijn van elkaar gescheiden door hagen van lage klimopstruiken en een pad van tegels onderbroken met bodembedekkers, zodat mensen tussen de borders door kunnen lopen, een groener alternatief voor bestrating zien en om het onderhoud te vergemakkelijken. Alle drie de borders met een kruidachtige vegetatie die past bij de omstandigheden en die zo veel mogelijk lijkt op de vegetatie van vergelijkbare ecosystemen, zodat het goed aansluit op de behoeften van dieren. Qua beplanting is vooral gekeken naar planten die een grote meerwaarde hebben voor insecten, omdat zij weer voedsel vormen voor andere soorten, zoals spinnen, vogels en zoogdieren en omdat dit het beste paste bij de eis voor een laagblijvende beplanting.

Biodiversiteit

In mimiek naar vergelijkbare kruidachtige vegetaties is gekeken naar schrale vegetaties en kruidachtige vegetaties langs droge bosranden en struwelen. Zo is er gelaagdheid aangebracht in de beplanting door bodembedekkende, spreidende en opgaande kruidachtigen te combineren, met veel variatie in beplanting en is er voor planten gekozen die zo veel mogelijk aansluiten bij organismen die van dit soort vegetaties gebruik maken. Er staan enkele wilde soorten tussen, die goed in tuinen groeien en belangrijk zijn voor veel verschillende soorten insecten, zoals knoopkruid en beemdkroon. In sommige gevallen is voor gekweekte of uitheemse gekozen, die weliswaar geen waardplant zijn, maar wel een meerwaarde hebben voor insecten.

Er is zo veel mogelijk gekeken naar de mogelijkheid om in hele levenscycli van insecten te voorzien, maar dit is niet geheel gelukt. Zo vielen de meeste waardplanten voor dagvlinders af dankzij ongewenste eigenschappen (zoals uitzaaien, kwetsbaarheid, het als onkruid gezien worden of zich sterk vegetatief uitbreidend) waarmee ze voor veel mensen zonder groene vingers niet geschikt zijn. De belangrijkste waardplant voor dagvlinders in het ontwerp is de struikklimop, die bezocht wordt door rupsen van het boomblauwtje. Wel zijn er waardplanten voor enkele wilde bijen-soorten (waaronder klokjesbijen en de lathyrusbij), nachtvlinders en motten en andere insecten. Daarmee is er niet alleen voor planten gekozen met bloeiwijzen die alleen aansluiten bij generalistische soorten, zoals de honingbij en algemeen in tuinen voorkomende dagvlinders, maar ook specifiek voor planten die door wilde bijen worden bezocht en geschikt zijn voor (een variatie aan) roofinsecten. De bloei van de borders is gespreid vanuit esthetisch oogpunt en om de insecten hun hele actieve periode van voedsel te voorzien. Voor vogels is deze beplanting rijk aan insecten en in het najaar wordt dit aangevuld met bessen van de klimop en salomonszegel.

Onderhoud

Vanwege de moeilijke plek, de late start in het jaar en de grote aanwezigheid van kweekgras kost het onderhoud van de Bioborders in de eerste jaren wat meer aandacht, maar wanneer de aanplant eenmaal goed aangeslagen is zal dit steeds minder worden. Het wordt met name uitgevoerd door de groenploeg van het Landgoed Willibrordus. Om hen bekend te maken met het ecologisch beheer van de borders is in overleg een handleiding opgesteld dat zij kunnen raadplegen en gebruiken voor de opleiding van nieuw personeel. Het bevat uitgebreide informatie over:

• de planten, zoals:
  • onderhoud
  • de rol binnen het ecosysteem
  • de keuze voor dracht-, waard- en inheemse planten
• de dieren waarop het invloed heeft,
• de levenscycli van die dieren, en
• hoe keuzes in het onderhoud aan de biodiversiteit bijdragen.